افزایش مقاومت آنتی‌میکروبی با سوء مصرف آنتی بیوتیک
تاریخ انتشار: ۱۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۸۰۷۱۰
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، حتی پیش از پندمیک کووید، مقاومت آنتی‌میکروبی، که در آن میکروب‌ها دیگر به داروهای معمولی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها واکنش نمی‌دهند، یک نگرانی بزرگ برای سازمان‌های سلامت و متخصصان خدمات درمان بود. در سال ۲۰۱۹، آخرین سالی که داده‌های آن در اختیارمان است، مقاومت آنتی‌میکروبی منجر به ۴٫۹۵ میلیون مرگ در دنیا شده؛ سومین دلیل مرگ پس از بیماری‌های قلبی‌عروقی و سرطان.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
با گذشت بیش از دو سال از پندمیک کووید، با استفادهٔ بی‌رویه و نامناسب آنتی‌بیوتیک ناشی از پروتکل‌های درمانی، متخصصان درمان و سلامت عمومی می‌گویند مقاومت آنتی‌میکروبی در بسیاری از کشورها به طرز قابل‌توجهی بدتر می‌شود.
این نگران‌کننده است، زیرا باکتری‌هایی که عفونت‌های روتین در خون، ریه‌ها و مجاری ادرار ایجاد می‌کنند_جدای از بیماری‌های شناخته‌شده‌ای که همچنان در کشورهای کم‌درآمد وجود دارند، مانند حصبه و سل_روزبه‌روز به داروهای موجود مقاوم‌تر می‌شوند.
همزمان، صنعت داروسازی انگیزهٔ کافی برای توسعهٔ آنتی‌بیوتیک‌ها را ندارد، زیرا بازار آنها سودده نیست. ما تا سال ۲۰۵۰ سالانه ۱۰ میلیون نفر را از بیماری‌هایی از دست می‌دهیم که زمانی می‌توانستیم درمان‌شان کنیم. متأسفانه، ۹۰ درصد این مرگ‌ها در کشورهای با درآمد متوسط یا پایین رخ خواهند داد.
مقاومت آنتی‌میکروبی به نوبهٔ خود یک پندمیک باسابقه است که نادیده گرفته می‌شود. کووید ضرورت از بین بردن فرهنگ استفادهٔ دست‌ودلبازانه از آنتی‌بیوتیک‌ها را تقویت کرده است. ما باید مقررات مرتبط با تجویز این داروها را تقویت و درمان‌گران سراسر دنیا را نسبت به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها سخت‌گیرتر کنیم.
مصرف خودسرانهٔ آنتی‌بیوتیک در بسیاری از کشورهای متوسط یا کم‌درآمد، نظیر هند، به یک فرهنگ تبدیل شده است.
ما باید بهداشت را بهبود دهیم تا از گسترش باکتری‌های بیماری‌زا جلوگیری کنیم. ما به تشخیص‌های بهتر و برنامه‌های واکسیناسیون پویاتر نیاز داریم. گزینه‌های ما در حال کاهش هستند و باکتری‌های عفونت‌زا که افراد زیادی را در کشورهای غیر غربی درگیر می‌کنند، در حال پیروزی در نبردی هستند که زمانی آن را در دستان خود داشتیم.
هند را در نظر بگیرید: بزرگترین مصرف‌کنندهٔ آنتی‌بیوتیک در جهان و جایی که فرهنگ استفاده از آنتی‌بیوتیک کاملاً در آن رخنه کرده. پزشکان برای بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی معمولی، یا اسهال و یا حتی تب‌های کوتاه آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند.
عوامل گوناگونی محرک این تجویز‌ها هستند؛ از جمله فقدان دانش مناسب دربارهٔ زمان استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، فقدان تجهیزات تشخیص، ناتوانی بیماران برای پرداخت هزینه‌های تشخیص مناسب، انگیزه‌های اقتصادی، خواستهٔ بیمار و ترس از قصور بالینی.
داروسازان، که در بسیاری از بخش‌های هند به عنوان اولین ایستگاه خدمات درمانی نیز فعالیت می‌کنند، همین کار را انجام می‌دهند، زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها بدون تجویز پزشک کاملاً در دسترس هستند، اما این داروها اغلب عمل نمی‌کنند، چون اکثریت بیماری‌ها ویروسی هستند، نه باکتریایی. اما به علت همین رویه‌ها، عامهٔ مردم عقیده دارند آنتی‌بیوتیک‌ها عمل می‌کنند.
با این اوصاف، غافلگیرکننده نیست که هند، باتوجه به جمعیت بیش از یک میلیاردی خود و دسترسی آسان به آنتی‌بیوتیک‌ها، با سوء مصرف گسترده از آنها دست و پنجه نرم می‌کند.
چیزی که اوضاع را پیچیده‌تر می‌کندبار بالای عفونت‌های باکتریایی با وجود تضمین آنتی‌بیوتیک‌ها است. به علت سوء مصرف گسترده، باکتری‌های عفونت‌زا در برابر این داروها مقاوم‌تر می‌شوند. پس علی‌رغم نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها، آنها قدرت خود را از دست می‌دهند.
پندمیک کووید این رویهٔ سوء مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را تقویت کرده است. علی‌رغم این که کووید یک بیماری ویروسی با نرخ پایین عفونت باکتریایی ثانویه است، پندمیک احتمالاً در مصرف ۲۱۶ میلیون دوز آنتی‌بیوتیک اضافه در موج اول در سال ۲۰۲۰ نقش داشته است.
این رویه در موج‌های کووید بعدی، شامل واریانت‌های دلتا و امیکرون، نیز ادامه پیدا کرد و احتمالاً مشکل مقاومت در کشور را تشدید کرده است.
دستورالعمل‌های تجویز آنتی‌بیوتیک در بسیاری از مکان‌ها بسیار پیچیده هستند و کمکی به جلوگیری از تجویز نامناسب نمی‌کنند. هند تنها نیست. پژوهشگران رویه‌های مشابه سوء مصرف آنتی‌بیوتیک را در کشورهای با درآمد متوسط یا پایین دیگر نیز مشاهده کرده‌اند؛ از جمله بنگلادش، پاکستان، برزیل و اردن.
ما به چند راه‌حل برای این مشکل اشاره کردیم، اما مهم‌ترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم، تغییر این فرهنگ است_نگرش‌ها و رویکرد‌های ارائه‌دهندگان خدمات درمانی و عامهٔ مردم در رابطه با آنتی‌بیوتیک‌ها در کشورهای با درآمد کم یا متوسط.
برای مثال، در این کشورها، عفونت‌های حاد مجرای تنفسی فوقانی، که احتمالاً ویروسی هستند، اکثر تجویز‌های غیر ضروری آنتی‌بیوتیک را به خود اختصاص می‌دهند، اما برای بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات درمانی، دستورالعمل‌های استاندارد درمان ملی فراهم نیستند؛ حتی این راهنما‌ها اگر در دسترس باشند، کاربرپسند نیستند و استفادهد مسئولانه از آنتی‌بیوتیک‌ها را شرح نمی‌دهند، در نتیجه استفاده از آنها در رویه‌های پزشکی روزمره دشوار است.
در سال ۲۰۱۷، سازمان بهداشت جهانی چارچوب AWaRe (دسترسی-Aware، تماشا-Watch و ذخیره-Reserve) را برای آنتی‌بیوتیک‌ها شکل داد که داروها را براساس ریسک مقاومت حاصل طبقه‌بندی می‌کند.
به زودی WHO یک کتاب مرجع دربارهٔ آنتی‌بیوتیک‌ها با اینفوگرافی‌های ساده و یک اپلیکیشن موبایل منتشر می‌کند که با استفاده از رویکردی که «چراغ راهنما» نام دارد، بهترین رویه را در ارزیابی، تشخیص و درمان بیماری‌های گوناگون در بیماران سرپایی و بستری فراهم می‌کند.
شواهد اخیر از چین نشان داده‌اند که یک رویکرد چراغ راهنما در دستورالعمل‌های بالینی برای عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی تجویز آنتی‌بیوتیک را در گروه دستکاری از ۸۲ درصد به ۴۰ درصد کاهش داد؛ برای مقایسه، در گروه کنترل کاهش از ۷۵ به ۷۰ درصد بود.
با این حال، تغییر رفتار انسانی و غلبه بر دهه‌ها رویهٔ ناشایست چالش‌برانگیز است؛ مخصوصاً در میان پزشکانی که مشغول کار هستند و به‌ویژه آنهایی که در بخش‌های غیر رسمی و خصوصی فعالند.
مطالعات مشتری مخفی، که در آنها افراد آموزش‌دیده در نقش مشتری از یک تاسیسات بازدید و تجربهٔ خود را گزارش می‌کنند، یک شکاف دانش-عمل بزرگ را در بسیاری از کشورها نشان می‌دهد_شکافی بین چیزی که عرضه‌کنندگان می‌گویند برای یک بیمار انجام خواهند داد، در مقابل چیزی که واقعا در یک رویهٔ بالینی معمولی انجام می‌دهند.
افزایش آگاهی و مهارت نسل جدید پزشکان برای تجویز به‌موقع و مناسب آنتی‌بیوتیک می‌تواند از یک بحران جهانی در آینده جلوگیری کند. دولت‌ها و سیستم‌های سلامت باید اقدامات بیشتری برای جلوگیری از فروش داروهای مشروط و فروش مستقیم دارو از جانت کمپانی‌های داروسازی به افراد بدون آموزش پزشکی و همچنین ممنوعیت داروهای ترکیبی دوز ثابت غیر معقول انجام دهند و سخت‌تر تلاش کنند تا داروهای تقلبی وارد بازار نشوند.
همزمان، آنها باید به معرفی برنامه‌هایی برای تسهیل استفادهٔ مسئولانه از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیمارستان‌ها و محیط‌های درمانی، کمک کنند.
هند مثال دیگری است از این که مقررات چگونه می‌توانند کمک کنند. ممنوعیت سال ۲۰۱۸ این کشور بر ترکیب‌های دوز ثابت آنتی‌میکروبی در کاهش فروش آنتی‌بیوتیک‌ها موفق بوده است. به طرز مشابه، ممنوعیت فروش بدون نسخهٔ آنتی‌بیوتیک‌ها با اجرای درست باعث کاهش فروش آنتی‌بیوتیک در برزیل و شیلی شده است.
در کنار تلاش‌های مداوم برای بهبود مصرف آنتی‌بیوتیک در میان تجویزگران فعلی، حالا زمان آن رسیده است تا پزشکان نسل بعد را به عنوان نگهبانان بهتر آنتی‌بیوتیک آماده کرد. این داروها یک منبع نهایی هستند و در صورت استفادهٔ نامناسب جامعه را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند. به علاوه، دانشکده‌های پزشکی و برنامه‌های آموزشی باید به پزشکان نحوهٔ استفاده از دستورالعمل‌های درمانی استاندارد را هنگام تجویز آنتی‌بیوتیک آموزش دهند.
تمرکز روی پزشکان نسل بعد یک اثر دومینو روی مردم، داروساز‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات درمانی غیر رسمی دارد. این ما را در برابر پندمیک‌های مقاوم آنتی‌میکروبی آینده، هنگام دست و پنجه نرم کردن با پندمیک فعلی، محافظت می‌کند.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: مقاومت آنتی میکروبی آنتی بیوتیک ها آنتی بیوتیک ها مصرف آنتی بیوتیک آنتی بیوتیک استفاده از آن خدمات درمانی خدمات درمان دارو ها بیماری ها سوء مصرف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۸۰۷۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلایی که با خوردن ۴ استامینوفن سرتان می‌آید
به گزارش خبرآنلاین، اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام می‌شود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه می‌شود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی می‌شود.
مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه می‌شود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیه‌ای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته می‌شود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها می‌شود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.
او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900064
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است